W dawnej prasie o Nowem.

[zimmek]

Federacja Bibliotek Cyfrowych to kopalnia wiedzy o dawnej Polsce
http://fbc.pionier.net.pl/owoc?action=ChangeLanguageAction&language=pl
Można tu wyszukać sporo wiadomości o Nowem:

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1878
Wiadomości Potoczne

Nowe- W Montowie pod Nowem umarła w tych dniach właścicielka p. Marya Lange przeżywszy lat 97.
W okolicy pomiędzy Świeciem a Nowem banda złodziei na dobre gospodarzy; okrada bogaczy i biedaków, zabiera i wypróżnia spiżarnie gospodarzy i nie gardzi rzeczami biednych służących i wyrobników. Rzeczy kradzione spienięża w Bydgoszczy i zdaje się, że z tamtych okolic to ochodzi.
Obywatele miasta Nowego postanowili wysłać petycyą o wybudowanie stacyi przy wsi Zabudowani, która od Nowego tylko milę jest odległą, podczas kiedy Warlubie 1 3\4 jest odległe.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.2

Nowe- Pod Grudziądzem przejeżdża poczta teraz po zamarzłej Wiśle dniem i noca.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.7

Nowe- Trichiny pojawiają się znowu często w naszej okolicy i tak samo w prowincyi, i było już kilka nieszczęśliwych wypadków choroby oraz śmierci, szczególnie po wsiach, gdzie ludzie zapominają ostrożności, albo też lekceważą wszelkie napomnienia.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.46

Nowe- Na targ na bydło, który w przeszłym tygodniu się odbył, przyprowadzono mało bydła i koni. Bydło wszystko prawie sami tylko handlarze porozkupowali, płacąc dobre bardzo ceny.Pielgrzym rocznik 1878 nr.59

Nowe- Nasze stosunki szkolne są bardzo opłakane. Szkoła jest za mała dla tego przeszło 100 dzieci, które właściwie do szkoły chodzić powinny, w domu i mieście się wałęsa i bąki zbija.Pielgrzym rocznik 1878 nr.65

Nowe- W niedziele przybyło do nas towarzystwo śpiewaków z Gniewu, które w połączeniu z naszymi śpiewakami koncert urządziło, z którego czysty dochód naszej dobrowolnej straży ogniowej przekazano.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.70

Nowe- Naczelny prezes, który na swej wycieczce i o nasze miasto zawadził, obiecał reprezentacyi miejskiej, która na pokładzie parowca rządowego przyjmował, że się postara o uregulowanie koryta Wisły, która właśnie w bliskości naszego miasta piaskiem bardzo się zamula, i żeglugę i przewóz niepodobnemi czyni.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.72

Nowe- We wilią Św. Jana paliły się nad brzegiem Wisły ognie, które się przez całą prawie nizinę Kwidzyńską ciągnęły i piękny dla oka widok przedstawiały.Pielgrzym rocznik 1878 nr.75

Nowe- Na zebraniu przedwyborczem w Świeciu postanowili Niemcy konserwatywni, którzy tam w liczbie około 50 byli zebrani, wybrać na posła p. Gordona z Laskowic. Na to Niemcy liberalni zgłasza z naszych okolic, którzy do Świecia się stawić nie mogli, nie chcą przystać i starają się o liberalnego posła. Bądźmy teraz baczni, dopilnujmy sprawy, a może nam się uda naszego posła p. E. Parczewskiego z Belna przeprowadzić, któremu przy przeszłych wyborach nie wiele głosów brakowało.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.78

Nowe- Ci sami złodzieje, którym się udało kościół nasz katolicki okraść, włamali się, jak się zdaje, nocy następnej do kościoła katolickiego w Bzowie, zkąd kosztowną monstrancye ważącą 10 funtów i 2 kielichy ukradli.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.117

Bzowo- Idąc naturalnym instynktem nakazującym oddać honór komu się należy, oddaje go dziś nocnym i nieproszonym gościom kościoła Nowskiego, z tem oświadczeniem, jako oni kościołowi Bzowskiemu nie stali się dotąd bynajmniej w niczem nocną porą natrętnymi, następnie naprawiam im sławę, który im jakiś nieoględny korespondent w dziennikach nadwyrężył, i mam nadzieje, że moje grzeczność, odpłacą mi swoją wzajemną grzecznością.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.120

Nowe- Panna Wermuth z Grudziądza została nauczycielka przy naszej szkole miejskiej.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.121

Nowe- W przeszłym tygodniu przybył do nas radzca ministryalny z Berlina, który ma się uregulowaniem koryta Wisły pod miastem naszem zająć. Wisłą bowiem tak jest miałką, że statki z trudnością przepływać mogą.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.126

Nowe- W nocy z 28 na 29 z.m. zakradli się złodzieje do składu kupca H. Meyera, i zabrali drobnych rzeczy ( nożow, grzebieni, portmonetek i.t.d) za 1000 marek.
Późno wieczorem pięciu ludzi, którzy powracali z karczmy w N. Westfalu zbili Gustawa Kriewalda z Bartwina tak mocno, że następnego dnia w rękach przywołanego lekarza umarł. Złoczyńców już aresztowano.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.128

Nowe- W przeszłą środę gruchnęła po mieście naszem pogłoska, że nad szosą do Warlubia prowadzącą zamordowano niewiastę. I w rzeczy samej znaleziono tam zamordowaną córkę wdowy jednej z S. Śledztwo wykryje z pewnością morderców.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.131

Nowe- Kupcy nasi postanowili na zebraniu, które się w przeszłym tygodniu odbyło, nie dawać służącym podarków na gwiazdkę, natomiast na rzecz ubogich pewną ilość pieniędzy ofiarować.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.134

Nowe- Na drodze do Bochlina zamordowano dziewczę cierpiące na umyśle. Zdaje się, że biedaczce najprzód gwałt zadano a potem strasznie porąbano na sztuki.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.144

Nowe- W tych dniach złapano złodzieja, który przed niedawnym czasem u kupca Meyera wiele rzeczy pokradł. Jest nim handlarz Freitag z S.
Pielgrzym rocznik 1878 nr.146

[zimmek]

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1879
Wiadomości Potoczne

Nowe- W Milówkach napadł wyrobnik Jaworski z żoną staruszkę Smarsz, która suszonymi śliwkami handluje, utrzymując, że im przy sprzedaży śliwek za mało pieniędzy wydała. Jaworski obalił ją na ziemie, zabrał jej wszystkie pieniądze, i potem oboje tęgo ją jeszcze wybili i do domu poszli. Smarsz zaś sprawę tę oddała już sądowi.
Pielgrzym rocznik 1879 nr.10

Nowe- Tutaj dnia 3 b.m. niespodziewanie został aresztowany i do więzienia policyjnego odprowadzonym bawiący u X. Benjamin, krewniak proboszcza. Przesiedziawszy tam cały tydzień, nie wiedząc dlaczego, został przeprowadzony do więzienia sądowego i następnie przez sędziego śledczego pytany o rzeczy, o których mu się nie śniło. Oczywiście jakaś fałszywa denuncyacya spowodowała uwięzienie. Atoli sprawa nie jest jeszcze dość wyjaśnioną a z pewnością niewinnie uwięziony, domagać się będzie zadośćuczynienia przez wszystkie instancye.
Pielgrzym rocznik 1879 nr.22

Świecie- Stare miasto zupełnie stoi pod wodą, która tak jest wysoką, jak w roku 1855, i grozi mu, już prawie ruinie, bo największą część domostw na niem rozebrano i tylko kilkadziesiąt się jeszcze tam znajduje, zupełną zagładą. Domostwa na starym mieście które dawniej, kiedy jeszcze kiedy jeszcze zabudowanem było, mogły wodzie opór stawić przez swą liczbę, dzisiaj, kiedy n.p. przy rynku tu i owdzie jeszcze jeden tylko stoi, którego podpory ledwo jako tako trzymaja.
Pielgrzym rocznik 1879 nr.22

Nowe- W Sanskowach małych wybuch w przeszłym tygodniu u właściciela A. Roder ogień, który wszystkie zabudowania w perzynę obrócił. Ponieważ ogień bardzo późno spostrzeżono, nic zgoła z żywego i martwego inwentarza wyratować nie zdołano. W stodole spaliły się nadto ruchomości wyrobnika jednego, który je tam za pozwoleniem właściciela złożył, obawiając się wylewu Wisły, który mieszkaniu jego groził.
Pielgrzym rocznik 1879 nr.26

Nowe- Bawiący tu u proboszcza X. Benjamin, o którego aresztowaniu donieśliśmy, został przewieziony do Mikołowa na Górnym Ślązku, gdzie miał się dopuścić jakiegoś karygodnego czynu. Teraz wykazała się bezzasadność denuncyacy i ksiądz puszczonym został na wolność.
Pielgrzym rocznik 1879 nr.29

[zimmek]

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1880
Wiadomości Potoczne

Nowe- W mieście naszem utworzył się komitet celem zbierania wsparć dla biednych naszych braci na Górnym Śląsku składający się z pp. burmistrza Kownackiego, pastora Schwatlo, proboszcza X. Benjamin, rabina dr. Master, wikarego X. Wiśniewskiego i rzeźnika Smoczyńskiego który w kolekcie po mieście i z przedstawienia teatralnego amatorskiego przeszło 400 marek zebrał.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.4

Nowe- Tutejsza gmina katolicka wysłała do ministra oświecenia Puttkamera obszerną, dobrze uzasadnioną petycyą o zniesienie szkoły symultannej. Dołączono do tego prośbę aby znowu proboszcz katolicki był członkiem deputacyi szkolnej i tam jemu jak księdzu wikaremu było wolno w szkole udzielać naukę religii.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.9

Nowe- W zaprzeszły poniedziałek wieczorem spaliła się u nas stodoła kupca Philipsthala, i w tym samym czasie spaliły się gumna obywatela pana Wysockiego w pobliskim Komórsku.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.10

Nowe- W przeszłym tygodniu był tutaj naddyrektor poczty p. Reisewitz z Gdańska i oglądał lokale tutejszego urzędu pocztowego, który na urząd II klasy przemieniać zamierzają. Lokale te nie są już teraz wystarczające, a poczta albo dla siebie własny gmach wybuduje, albo do innego domu obszerniejszego przeniesiona zostanie pewnie jeszcze przed upływem obecnego kontraktu, podług którego jeszcze na 6 lat ma teraźniejsze lokale najęte. Z właścicielem domu mówił już p. Reisewitz i radzca jakiś pocztowy, który dotąd dnia następnego w tym samym celu przybył.
Dnia 22 b.m. o godz. 4 z rana zostało miasto nasze sygnałami ogniowemi przebudzone. Dom bowiem kapitalisty Grotowskiego stał w płomieniach. Pożar był tak gwałtowny i tak naraz całe domostwo ogarnął, że cztery osoby w nim śmierć znalazły, i to czeladnik, pracujący u szewca p. Kozielskiego, doradzca pokątny żyd Kutner z żoną i służącą.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.12

Grudziądz- Jak się dowiadujemy położony zostanie telegraf ten wzdłuż starej szosy rządowej, a zatem pójdzie przez Nowe, Świecie i t.d. i z Grudziądzem także połączony zostanie. Druty telegraficzne będą 6 stóp pod ziemią położone, a codziennie na przestrzeni półmilowej wykończone.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.13

Nowe- Kupiec Fryderyk Wohlt umarł tu po długich ciężkich cierpieniach, w 60tym roku życia.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.15

Nowe- I w naszych nizinach pomiędzy Nowem a Grudziądzem zostanie wybudowana cukrownia. Już latoś ma budowa być rozpoczętą.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.27

Nowe- Miasto chce las miejski za 40,000 marek sprzedać. Reprezentacya miejska już się na sprzedaż tę zgodziła.
Berlinki, które pod miastem naszem przezimowały już w tych dniach ztąd do Gdańska i Torunia wypłynęły.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.35

Kwidzyn- W okolicy wsi Opalenek, Eichwałdu (Dębiny) i fiskalnej kępy, Wisła znacznie uszkodziła groblę, tak iż bardzo łatwo tam utworzyć się może drugie koryto i całą okolicę o znaczne przyprawić straty. Wsie Opalenie, wieś i folwark, Opaleńki Wielkie i Małe, Eichwald i Fidlice udały się do zwierzchności z prośbą o zaradzenie niebezpieczeństwu, skutkiem czego natychmiast rozporządzono zbadanie stanu grobli.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.36

Nowe- Nauczyciel Smełkowski z Frący otrzymał przy odejściu ze szkolnictwa orła orderu hohencollernskiego.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.38

Nowe- Żona tutejszego listowego Teske zrobiła na wystawę bydgoską bardzo piękny i gustowny bukiet z kwiatów sztucznych, który w tych dniach na miejsce przeznaczenia wysłany zostanie.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.52

Nowe- Dnia 2 b.m. wybuchł ogień w lesie płochocińskim. Choć dość rychło go spostrzeżono i ugaszono, to spaliło się jednak 6 morg.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.54

Kwidzyn- Pisarzami sądowymi mianowani zostali następujący asystenci: Tylicki w Tczewie, Studziński z Grudziądza w Świeciu, Czerwiński w Złotowie, Wolf z Chojnic w Nowem i Sommer w Starogardzie.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.59

Kwidzyn- Pracownik w biurze sądowym w Chojnicach Pieczyński został asystentem w urzędzie do ściągania kosztów sądowych w Nowem.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.71

Nowe- Dnia 10 b.m. wybuchł ogień w pobliskiem E. w domu, który wspólnie do szewca Stobbe i mularza Piepke należy. Mularz Zgoda chciał 3 dzieci robotnika Ristau, których rodzice poza domem zatrudnieni byli, wyratować, lecz słoma rozpalona z dachu spadła na niego i mocno go poparzyła, tak że sam o sobie teraz radzić był zmuszony. Na to wskoczyli do izby, której sufit już się na dobre palił, i w której pełno także już było dymu, a z której biedne dzieci miłosiernie o pomoc wołały. Mularz Piepke i stolarz Engel i z narażeniem własnego życia je wyratowali.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.72

Nowe- Domostwo stare, z którego podług decyzyi i tutejszej reprezentacyi miejskiej nasza szkoła ma zostać urządzona, przechodziło przez kilkanaście wieku różne już koleje. Nasamprzód był to zamek krzyżacki z czterema wieżami. W roku 1787 został na kościół luterski przebudowane z wielką pracą i mozołem, bo dach musiał być zniesiony, wewnętrzne ściany i sufit zerwane. Nadto trzeba było przez mur do skały podobny nowe okna i drzwi powybijać. Obecnie służy gmach ten jako spichlerz i dom dla sikawek miejskich.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.78

Nowe- Dnia 10 b.m. utopił się 10letni syn robotnika Odrowskiego w Montawie. Chłopiec ten przyniósł ojcu tam przy tamie zatrudnionemu podwieczorek, i podczas gdy ojciec podwieczorek jadł, bawił się syn z innymi chłopcami na tamie. Przy tej zabawie trącił go jakiś chłopiec tak mocna a nieszczęśliwie, że we wodę wpadł i utonął.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.81

Świecie- W Łęgu uderzył piorun w trzech miejscach; grad też spadł, a wicher i deszcz wszystko zboże pokładał. W okolicy Nowego widziano w trzech różnych miejscach ognie.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.81

Nowe- Moje w Nowem położoną posiadłość wielkości 2 mórg cheł. ogród i rola, chce z tegorocznemi żniwami zaraz sprzedać. Nadmieniam jeszcze, że budynki, dom mieszkalny, stajnia i stodoła są jak nowe. M. Skelnik w Nowem
Pielgrzym rocznik 1880 nr.88

Nowe- Zapewne w skutek petycyi tutejszych katolików rozporządziła regiencyia kwidzyńska z polecenia ministra oświecenia, że we wszystkich klasach pierwsza lekcya ma być udzielana przez nauczyciela chrześcijańskiego i rozpoczęta modlitwą.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.89

Nowe- W zaprzeszły wtorek popłynął karczmarz Hensel z Kaniczek łodzią do Nowego, gdzie różne sprawunki miał do załatwienia. Do pomocy zabrał ze sobą starego K. i synka jego 12letniego. Do Nowego szczęśliwie dopłynęli, a gdy wracali wieczorem do domu, powstał wielki wicher, wskutek czego łódź kołysać się poczęła i to tak gwałtownie, że się przewróciła i wszystkich trzech w niej się znajdujących we Wisłę wrzuciła. Hensla wyratował rybak, w bliskości się znajdujący, a stary K. ze swym synkiem utonęli.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.90

Nowe- Nowe! (Neuenburg W.Pr.) Szanownym mistrzom szewieckim pozwalam sobie uprzejmie donieść, że z dniem dzisiejszym tutaj Handel Skór otworzyłem. M. Jachmann
Pielgrzym rocznik 1880 nr.91

Nowe- Na jarmarku remontowym zakupiła komisya rządowa u nas tylko sześć koni; płaciła zaś za konia jednego od 450 r11; 710 marek.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.92

Nowe- W przeszłym tygodniu odwiedził prezes regiencyjny v. Massenbach z Kwidzyna nasze miasto, obejrzał w towarzystwie tutejszego burmistrza Kownackiego niektóre lokale szkolne i konferował w końcu z pastorem tutejszym i rektorem.
Nasz pocztmistrz Kranicki zostanie z dniem 1 października r.b. do Sztumu przeniesiony.
W skutek ciepłego a wilgotnego powietrza wyrosły nie tylko zboża ozime w kopach, lecz także nieskoszone żyta jare. Nie jeden posiedziciel wiejski będzie miał tego roku na samej pszenicy stratę od 30 do 36,000 marek. Łęty kartoflane wkrótce zczernieją, a kartofle tu i tam już gnić poczynają.
Dnia 11 b.m. mieliśmy tu znowu ulewę i grzmoty. W nizinach pod Montowem zabił piorun konia na łące.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.95

Nowe- Od piątku popołudniu aż do niedzieli wieczór mieliśmy tu ulewę, grzmoty i błyskawice. Grad wielkości orzecha laskowego, zniszczył mianowicie pola tytoniowe na nizinach. Piorun uderzył w czterech miejscach. Gospodarze w nizinach nie mogą bydła na rozmoczone łąki wyganiać, lecz musuje w oborach trzymać, w skutek czego wnet się okaże brak paszy i z nim w parze idące zmniejszenie i sprzedawanie inwentarza. Bydło już teraz w naszych stronach tanie, bo na ostatnim jarmarku w Świeciu płacono za dojną krowę 80-120 tylko marek.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.96

Nowe- Dnia 24 b.m. 17letni syn mularza B. utopił się w Starej Montwie. Upił się on poprzednio a gdy matka ostro go skarciła, wyszedł, wołając „Teraz idę się utopić”.
Dzień sedański nie będzie tu tak uroczyście obchodzony, jak po inne lata. Nawet w szkole nie urządzi się publiczny akt, lecz tylko wspólna przechadzka.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.101

Nowe- Robotnicy z tutejszych okolic, który ze żniw popowracali, udają się teraz w wielkiej liczbie do Pomeranii, gdzie znajdą prze cztery tygodnie zatrudnienie przy wybieraniu kartofli.
W przeszły piątek przeniesiono sąd tutejszy do nowego gmachu sądowego.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.105

Nowe- Tu obrano członkiem magistratu przewodniczącego w reprezentacyi miejskiej, p. Hubschmanna, w miejsce zmarłego aptekarza Riebensahm. Atoli do zaszłej nieformalności co do zezwolenia deputowanych miasta na wybory nie można było wniosku uczynić do regiencyi o potwierdzenie a i na zebraniu dnia 18 b.m. również wybór nie mógł nastąpić, gdyż wykazało się, że tu podobna zaszła nieformalność.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.111

Nowe- Dnia 28 z.m. umarł kupiec tutejszy Samuel Fabian, w 72 roku życia.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.116

Nowe- W Kozieńcu i Bochlinie pojawił się w ostatnim czasie pies, uważany za wściekłego.
W Białejgórze obwiesił się chałupnik na poddaszu własnego domu: kilka godzin prędzej usiłował w równy sposób sobie życie odebrać, ale domownicy spostrzegłszy to, przeszkodzili mu.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.119

Nowe- Reprezentanci miasta zaprotestowali na onegdajszem posiedzeniu przeciwko odłączeniu t. zw. łąk poklasztornych od gminy miejskiej. Łąki te darował niegdyś mistrz krzyżacki Winrich von Kniprode nowskiemu klasztorowi, a po skasowaniu klasztoru oddano je gospodarzom miejskim, którzy płacili od nich do kasy państwowej odnośne podatki komunalne. Landrat chce je koniecznie przyłączyć do wybudowań trelskich, aby w ten sposób utworzyć nowy związek gminny. Na ten samem posiedzeniu zakomunikowano, że budowa szosy ztąd do Hardenbergu zostanie rozpoczetą, skoro tylko się wykaże, ile dodatku przyzwolą na nią stany prowincjonalne z funduszów prowincyi.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.120

Świecie- Zabobony jeszcze głęboko są zakorzenione pomiędzy ludem wiejski, o czem świadczy następująca historyjka: W Jednej z okolicznych wsi zachorowała baba i zamiast poradzić się lekarza, uroiła sobie, że została oczarowana. Między innemi zabito kurę, wydarto z niej serce, ponatykano w nie szpilek i ugotowano ją razem z sercem w przykrytej grapie. Mąż chorej czekał pod drzwiami aż do północy mając na poszyku długi harp, aby nim poczęstować czarownice, która miała przyjść, dręczona niepokojem: lecz darmo. Po kilku dniach jednak zdecydowano się przywołać lekarza, który uznał, że kobieta zachorowała na kołtun i puchlinę wodną.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.120

Nowe- Miasto już nie będzie, jak się zdaje, urządzało szkoły w starym kościele, bo w tych dniach wysłano ztąd prośbę do rządu o ustąpienie dawniejszego ogrodu rentmistrzowskiego, na którymby piękny gmach szkolny wybudowano.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.125

Nowe- Wdowa G. miała wrzód na ręku, na który początkowo mało zważała. Gdy jednak cała ręka spuchła, radziła się lekarza a tenże skonstatował zatrucie krwi, zapewne wskutek substancyi używanych przy praniu bielizny.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.126

Nowe- A.G. Voss poszukuje ucznia mówiącego po polsku dla swego składu kolonialnego.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.130

Nowe- W Kończycach obchodzić będą dnia 11 b.m. małżonkowie Gryfkowscy złote wesele. Mąż ma lat 86, żona 71. Za wstawieniem się księdza proboszcza Benjamina cesarzowa przysłała biednej parze 30 m. zapomóżki.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.131

Świecie- W nizinach tutejszych poczynił wicher wiele szkody. Wiele bowiem drzew w ogrodzie zniszczył, wiele dachów porzucał, a w Trylu nawet dom przewrócił. P.E. zamierza tu założyć młyn parowy.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.131

Nowe- Kradzieże strasznie się mnożą. Niedawno skradziono rozmaite rzeczy kupcowi Jarszen. Teraz z kopca posiedziciela R. w Włosiennicy zabrano 30 korcy kartofli. Spostrzeżono potem ślady kolei woza, ale to nie doprowadziło do wykrycia złodzieja. W Bochlinie zaś skradziono oberżyście Górskiemu rozmaite kosztowne rzeczy i suknie. Złodzieja, uzbrojonego w rewolwer, udało się schwycić.
W przeszłym tygodniu zjechał p. Korner, jeden z wyższych urzędników celnych, z Gdańska do nas i odbył ścisłą rewizyą tutejszego urzędu celnego.
Za staraniem naszego proboszcza X. Benjamina zostało w tych dniach w parafii tutejszej założone towarzystwo śpiewu pod wezwaniem św. Cecylii. Śpiewem dyryguje tutejsy nauczyciel p. Bednarz.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.133

Nowe- Regiencyia nie pozwoliła miastu na sprzedanie lasu osobie prywatnej, lecz przeciwnie zażądała, aby miasto nadal racyonalnie nim gospodarowało.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.134

Nowe- Jeden z więźniów tutejszego więzienia okręgowego rzucił się w dniu 18 b.m. na dozorcę więziennego W. w chwili, kiedy do celi jego wchodził, i byłby go udusił, gdyby pomoc nie była spiesznie nadeszła. Więzień ten zachowywał się podczas odsiadywania swej kary bardzo dobrze i w kilku dniach miał zostać z więzienia wypuszczonym, a że był bez grosza i dachu i nadchodzącą zimę nie miał zamiaru po świecie się tułać, popełnił czyn haniebny, ażeby zaraz w więzieniu zostać.
Dla obliczania ludności targ nie odbędzie się 1go lecz 2go grudnia.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.136

Nowe- Malarz i pozłotnik pan Piotrowicz z Chełmna odnowił i pozłocił w tutejszym kościele dwa ołtarze jak najpiękniej i najgodniej. Robota jego jest gruntowną i dobrą a wierną w cenie. Dlatego mogę pana Piotrowicza wszystkim zarządom kościelnym do takowych robót sumiennie zalecać. Nowe d. 19 listopada 1880 X. Benjamin proboszcz.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.144

Nowe- Wydzierżawienie tutejszej plebanki katolickiej (199 mórg) od 1 lipca 1881 na 15 lat nastąpi na terminie licytacyjnym w poniedziałek dnia 10 stycznia 1881 od 11 godz. przed poł. do 1 godziny po południe w plebanii. Każdy licytujący winien złożyć kaucji 300 m.
Pielgrzym rocznik 1880 nr.14

[zimmek]

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1881
Wiadomości Potoczne

Nowe- W nocy 2 b.m. ok. 2 godz. usiłowali się wkradnąć złodzieje do księgarni Meyera. Atoli właściciel usłyszawszy szelest, zawołał na domowników, przez co złodziei spłoszył, którzy uciekli, zostawiwszy dwa klucze.
I w tej okolicy zamyślają założyć cukrownie i to w Kończycach.
Powiatowy inspektor Huppe przeniesiony na inna posadę a na jego miejsce przybywa inspektor powiatu chełmińskiego p. Dawischeit.
Rzadka rzecz, żeby złodzieje zakradali się do klas szkolnych. A jednak to się tu stało. Nauczyciele, wszedłszy rano do klas swoich, znaleźli szafy porozbijane.
Do jednego domu, w krótkim czasie, już po raz piąty dobijali się złodzieje, ale jak zawsze bez skutku.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.1

Bydgoszcz- 29 grudnia z.r. rzuciła się do wody w zamiarze samobójczym 11letnia dziewczynka, córka robotnika L. Wyratowana i zapytana o powód, odpowiedziała, że głód ją do tego zmusił; przez cały bowiem dzień nic nie użebrała
Pielgrzym rocznik 1881 nr.3

Nowe- W pierwsze święto Bożego Narodzenia, zabrali złodzieje kobiecie, która ze sprawunkami w mieście kupionemi do domu szła, wszystko i jeszcze na dobitkę biedaczkę potyrali.
W tych dniach ukradł złodziej kupcowi Ohm kawał skóry ze składu, lecz został pochwycony i do więzienia wtrącony. Lepiej się udało złodziejowi, który szybę u zegarmistrza Strohm wybił i złoty zegarek damski ukradł, bo chociaż w pogoń za nim kilku ludzi się udało, nie został pochwycony.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.5

Kopytkowo- Znaleziono rano martwą służącą Reginę Krzemińską, w łóżku martwą. Zmarła postawiła była wieczorem naczynie z żarzącymi węglami w swojej sypialni, aby ją ogrzać i potem położyła się tam spać, aby już nie odecknąć.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.13

Nowe- Stodoła na zerwanie jest na sprzedaż u wdowy J. Szczepańskiej w Nowem (Neuenburg Wspr.)
Pielgrzym rocznik 1881 nr.14

Nowe- Im dalej w zimę, tem więcej wydarza się tu kradzieży. 28 z.m wybił złodziej napiętkiem okno wystawne u zegarmistrza Strrohma i ukradł parę zegarków.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.15

Nowe- Nasze miasto liczy 2618 katolików, 1917 protestantów i 359 żydów, razem 4948 mieszkańców.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.16

Świecie- W powiecie naszem panuje obecnie ogólna bieda, bo w niektórych wsiach robotnikom już dawno kartofle wyszły, dla tego byłoby dla powiatu niezmiernej doniosłości, gdyby jak najprędzej budowe kolei z Laskowic do Chojnic rozpoczęto.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.17

Grudziądz- Nigdzie w naszej prowincyi nie taka drożyzna, jak tu u nas. Tu kosztują 2 centnary ziemniaków 3 m. 25 fen., funt wołowiny 60 fen. kopa jaj 3 m. 43fen.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.18

Nowe- W przyszłym miesiącu obierano W Komórsku pod Nowem sołtysa. Obórców było 56; z tych było 47 katolików Polaków, a 9 Niemców ewangelików. Większość głosów, bo 36, otrzymał ewangelik Niemiec p. K. gdy dotychczasowy sołtys p. Karpiński, Polak, 21 tyko dostał. Obierano także członka sejmiku powiatowego. Obórców było 12, z tych było 9 Polaków, 3 Niemców. P. Karpiński odebrał 6 głosów, między temi był 1 głos Niemca, drugi zaś kandydat, Niemiec, także pozyskał 6 głosów, między temi były 4 głosy Polaków. Przy ściślejszym zaś wyborze obranym został p. Karpiński 8 przeciw 4 głosom (2 niem., 2 pol.). (To nam donosi nasz korespondent M., nie dając żadnej uwagi, boć też każdy, czytając to, zdolnym należycie ocenić niewłaściwe postępowanie tych Polaków w Komórsku, którzy woleli głos swój dać Niemcowi, niżeli uczciwemu i doświadczonemu Polakowi. Od dawna niektórzy zamożniejsi mieszkańcy Komórska odznaczali się brakiem przywiązania do wiary i narodowości. A skąd to pochodzi? Oto nie czytają polskich i katolickich gazet, ale od dawna karmią się trującymi wyziewami fałszywego liberalizmu niemieckiego. Nie dziw więc, że pozbywają się coraz więcej szlachetniejszych uczuć. Przyp. Red.)
Pielgrzym rocznik 1881 nr.19

Grudziądz- Tu w ostatnim czasie zaszły przypadki tyfusu plamistego.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.19

Nowe- Pewien przedsiębiorca berliński zamierza połączyć miasto nasze z koleją żelazną o wąskich torach z projektowanym przystankiem na kolei Wschodniej. Kolej ma potem nabyć miasto w połączeniu z powiatem.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.21

Nowe- Dnia 5 b.m. zjawił się tu u parobka Lieca w Rynkówce 6 do 7 letni chłopczyk, który nie zna ani nazwiska rodziców ani miejsca skąd pochodzi.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.21

Nowe- Sejmik powiatowy przeznaczył na budowę żwirówki z Nowego do przystanku kolei żelaznej 24,250 m. a dom chorych w Nowem rocznie 300 m., a na utrzymanie progimnazyum świeckiego 4,500 m.
W przeszłą sobotę ukradziono leśniczemu z okolicy w jednym z tutejszych handli sakiewkę z 30 markami.
Przed tygodniem starali się złodzieje ponownie zakraść do mieszkania tutejszego właściciela drukarni, ale przez stróża nocnego spłoszeni zostali.
Komunalne podatki mieszczan wynoszą 30,713 m., to jest 400 procent podatku klasowego.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.27

Nowe- Posiadłość dotychczas do Jana Radzimowskiego w Echstaedt, a teraz do mnie należącą, odległą 12 mili od Nowego i tuż nad szosą położoną składającą się z około 19 mórg pysznej roli, z bardzo dobremi budynkam, mam zamiar pod dogodnymi warunkami sprzedać. L. Jacoby z Nowego
Pielgrzym rocznik 1881 nr.28

Poznań- Znowu 100 wieśniaków z powiatu wrzesińskiego i średzkiego przejeżdżało przez tutejszy dworzec centralny, udając się do Ameryki. Nowy to dowód jak niesłychane rozmiary przybiera obecnie gorączka emigracyjna i jak koniecznemi są rządowe środki, aby choć w części zapobiec dalszemu wyludnianiu się kraju.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.29

Tczew- Na zarybianie Wisły zasadzono w niej już około 20,000 młodych kalifornijskich łososi a wkrótce towarzystwo rybne zasadzi 155,000 łososi reńskich
Pielgrzym rocznik 1881 nr.33

Kwidzyn- Z naszego miasta i okolicy wyjechało w ostatnim czasie kilkanaście rodzin do Ameryki.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.42

Nowe- Na posiedzeniu reprezentacyi miejskiej z dnia 6 b.m. wybrano w pierwszym oddziale Kupca Kachwang a w drugim kupca J. Wollenweber jako członków reprezentacyi. Wybory te mają jednakowoż zostać obalone dla nieregularności i jakiejś nie zachowanej formalności.
Kiedy tego samego dnia rzemieślnicy nasi z jarmarku w Osiu wieczorem wracali, zostali na drodze przez kilku nietrzeźwych ludzi napadnięci, wyzwani a nawet pobici. Rzemieślnicy nasi, którym się udało kilku z napastników poznać, oddadzą ta sprawę sądowi.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.42

Nowe- Rada miejska odrzuciła jednogłośnie wniosek regiencyi o podwyższenie dochodu tutejszych nauczycieli i to ze względu na smutny stan finansowy miasta.
Komunalny podatek wynosi już teraz 400 procent klasowego.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.46

Nowe- Dyrekcya wschodniej kolei żelaznej gotowa jest wybudować kolej żelazną jako odnogę Milewa (między Warlubiem a Czerwińskiem) do Nowego, jeżeli obrachunki pokażą, że się opłaci.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.50

Nowe- Dnia 10 b.m. o 4 godz. wybuchł tu w cukiernika Lehmanna w jego nieobecność ogień, który po kilkugodzinnej czynności udało się opanować, taki iż tylko główny dom zrujnowany a na pobocznym budynku tylko dach zniszczony. Meble po największej części uratowano.
Dnia 9 b.m. dano ucztę pożegnalną lekarzowi doktorowi Keił, który się przenosi do Zwickau. Jego następca, doktor Seidel, już tu przybył.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.54

Koronowo- Niedawno ojciec tu utopił własnego 11letnigo syna. Jako powód tej zbrodni podaje aresztowany brak środków na wyżywienie.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.56

Świecie- Pobór do wojska nastąpi w naszym powiecie tu dnia 1go i 2go czerwca a w Nowem 3go i 4go czerwca. Każdy przełożony gminy pod kara 10 marek zobowiązany ludzi ze swej gminy osobiście przedstawić.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.57

Nowe- Dnia 21 b.m. o 2 godz. po poł. spaliły się zabudowania mieszkalne i gospodarskie chałupnika Heinricha w Komórsku. Zdaje się, że ogień specjalnie podłożony.
Przed kilku dniami zgorzały; dom, stajnia i stodoła chałupnika Jankowskiego w Zdrojach.
Owczarz Dzikowski z Pięknego dworu należącego do Kończyc przy piłowaniu gałęzi spadł z topoli i natychmiast skonał.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.61

Nowe- W nocy z 27 na 28 maja spalił się w Komórsku dom mieszkalny rzeźnika Waske, nadto stodoła i stajnia. Mieszkańcy ze snu przebudzeni zdołali tylko życie uratować z wyjątkiem wyrobnicy Laske, która w płomieniach śmierć znalazła, a wyrobnik stary, który się starał krowę swą z palącej stajni wydostać, mocno na rękach i twarzy poparzony został.
Las nasz miejski, w którym dotychczas gospodarka była bardzo kiepska, został przez król. nadleśniczego w 70 obryt podzielony, z których corocznie jedna zostanie wyciętą i natychmiast znowu zasianą. Miasto będzie teraz przynajmniej zysk jakiś i dochody choć małe z lasu swego miało.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.62

Nowe- Na zebraniu w Komórsku postanowiono do wydziału powiatowego wysłać petycyą o wybudowanie szosy z Warlubia do Komórska, Osieka (Komerau) i Mątawy. Dyrektor krajowy uznał potrzebę tej szosy i udzielenie budowlanej premii ze strony prowincyi dla postanowionej już przestrzeni z Warlubia do Bąkowskiego młyna od przeprowadzania tej szosy dalej zależnem uczynił.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.64

Nowe- W przeszłym tygodniu został w Komórsku 5 letni chłopak zasypany, gdy się bawiąc się z rówieśnikami swymi, schował w dziurze, z której ludzie piasek biorą. Chłopaka wyciągnięto już nieżywego.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.65

Nowe- Tutejsze Towarzystwo św. Cecylii, mające za zadanie pielęgnowanie śpiewu kościelnego, zamierza w uroczystość św. Piotra i Pawła zrobić wycieczkę do lasu miejskiego.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.69

Pelplin- Od czwartku pokazuje się na niebie kometa; który w najprzód w południowej Ameryce spostrzeżono. Ma on bardzo wspaniałe jądro a miotłę zwróconą prawie wprost ku gwiazdzie biegunowej. Stoi on w znaku woźnicy w bliskości jasnej bardzo gwiazdy rcapellar1; (mała koza) pod 40tym stopniem szerokości północnej a 90tym długości wschodniej. Długość ogona wynosi na jakie półtora metra (4 stopy 8 cali).
Pielgrzym rocznik 1881 nr.72

Nowe- W Jani leśnej dziecko pasące gęsi zostało przejechane, wskutek czego zmarło.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.73

Nowe- Wiadomość, jakoby książę Karol pruski zamierzał kupić Rynkówkę, nie potwierdza się.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.80

Nowe- Zdaje się, że tylko przypadek przeszkodził w wykonaniu strasznej zbrodni. Chałupnik P. żonę swoję częściej poniewierał, gdy ta przytułku szukała w domu siostry swojej, odgrażał się, że mieszkańców domu razem usmaży. Niewiasty czuwały całą noc. Rano znaleziono drzwi zabarykadowane palami a pod słomą w dachu kilka szmat oblanych petrolejem i węgle, co świadczyło o zamiarze podpalenia.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.84

Grudziądz- Dnia 19 b.m. założył się z kimś dawniejszy posługacz hotelu, że wypije 9 kwaterek wódki i do tego zje 4 funty kiełbasy. Gdy wypił 7 kwaterek, prawie bez duszy został zaniesiony do domu chorych, gdzie drugiego dnia umarł.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.87

Nowe- Podczas gdy pierwszy tegoroczny kometa tak się od nas oddalił, iż bez sztucznych szkieł go widzieć nie można, zbliża się obecnie drugi kometa, również obecnie dla nieuzbrojonego oka niewidzialny.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.87

Nowe- W jednej z tutejszych kuźni pracuje czeladnik, któremu chłopcy się psocić lubili. Gdy to znowu onegdaj czynili, pochwycił czeladnik kosę i trafił nią syna tutejszego majstra krawieckiego tak nieszczęśliwie, że nogę znacznie mu skaleczył.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.89

Nowe- W tem lecie zostaną usypane we Wiśle od brzegu pod Nebrowem dwie wielkie tamy faszynowe (główki). Jedna tama, około 400 kroków długa, jest już gotowa. Już podczas budowy utworzyła się poniżej niej, prawie w środku rzeki, duża wyspa piaskowa, przez którą właściciel przewozy p. Kalkstein kazał położyć drogę faszynową. Stary pram przewozi od brzegu niebrowskiego do wyspy piaskowej, zdamtąd do brzegu nowskiego przewozi pram łodziowy umocowany na linie z drutu. Cała przeprawa trwa 10 minut, podczas gdy przed paru dniami wymagała godzinę czasu i dłużej. Faszyny dla drugiej tamy już przywieziono.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.90

Nowe- Chłopczyk jedenastoletni z Bochlina zbliżył się nadto do wiatraka i zabitym został.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.92

Nowe- W niedzielę rano o 3 12 godz. zostali mieszkańcy naszego miasta wołaniem rgorer1; ze snu zbudzeni. Palił się budynek Murawskiego na grudziądzkim przedmieściu. Usiłowaniom naszej straży ogniowej powiodło się rychło ogień opanować.
Dyrektor teatru Hoffmann, który od 15 maja daje przedstawienia w Grudziądzu, ma podobno na początku przyszłego miesiąca do nas przybyć.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.98

Nowe- W przeszłym tygodniu aresztowano tu w przytulisku rzemieślniczem czeladnika stolarskiego, który rektorowi R. w Grudziądzu skradł złoty zegar z łańcuszkiem.
Stodoła i stajnia wdowy Hochschulz w Kamionce spaliły się przed tygodniem razem z całym prawie tegorocznym sprzętem.
Uczeń szewski H. znowu pożgał ostrym nożem czeladnika szewskiego R. choć niedawno tylko za podobną zbrodnię czterotygodniowe więzienie odsiedział.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.99

Nowe- Dnia 31 b.m. oderwała się ciężka waga zegara na wierzy kościoła katolickiego, przebiła podwójną posowę i z częścią tejże spadła do kościoła, który na szczęście wtenczas był próżny.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.102

Nowe- W przeszłym tygodniu wrócił stolarz G., który przed rokiem wywędrował do Ameryki. Zaręcza, że wielu innych wychodźców wróci, skoro będą mieli pieniądze na podróż.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.107

Świecie- Dnia 14 b.m. nastapiło rpoświęcenier1; nowo zbudowanej synagogi żydowskiej przez rabina dr. Salzbegera z Chełmna.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.107

Nowe- Robotnik L. w Pastwisku pijany tak pobił żonę czyniącą mu zarzuty, że wnet umarła. Zbrodniarza odprowadzono do tutejszego miejskiego więzienia.
Korzec ziemniaków kosztuje tu teraz 1 m. 20 fen. do 1 m. 50 fen.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.111

Nowe- Właściciel fabryki Voss został przez radę miejska ponownie obrany na członka magistratu w miejsce doktora Synogowitza.
Od zakupienia placu budowlanego, położonego za budynkiem pocztowym, a należącego do fiskusa, odstąpiono, ponieważ pokazało się, że jest za małym do budowy nowego gmachu szkolnego.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.113

Nowe- Na polowaniu właścicielowi cegielni H. eksplodował ładunek, na szczęście sprowadziło to nieznaczne poparzenie ręki.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.114

Grudziądz- Handlarz zbożem R. z Nebrowa uciekł do Ameryki, zabrawszy ze sobą 60,000 m. Wiele posiedzicieli którzy mu zboże sprzedali a zapłaty jeszcze nie otrzymali, ponieśli wielką stratę.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.115

Nowe- Wieś Komórsk została nawiedzona dnia 5 b.m. strasznym pożarem. Ogień wybuchł u chałupnika Erdmana. Spaliło się 9 domów mieszkalnych i trzy stodoły. Poszkodowani albo wcale nie byli ubezpieczeni albo bardzo nizko.
Tutejszy gmach szkolny, od dawna już tylko podporami podtrzymywany, został przez prezesa regiencyjnego p. Massenbacha, który tu w tych dniach z landratem był, uznany jako taki, w którym mieszkać nie można i urzędnik szkolny natychmiast wyprowadzić się musiał.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.116

Gniew- We Wiśle dnia 3 b.m. złapano w sieci rybackiej psa morskiego, który ważył 75 funtów i 4 stopy był długi.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.116

Nowe- Prezes regiencyjny v. Massenbach, odwiedził miasto nasze i oświadczył, że minister nie pozwolił na budowę projektowanego portu.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.119

Nowe- Półwsie jest to wieś, niedaleko Nowego w powiecie Kwidzińskim. Liczy ona 800 mieszkańców katolickich, pomiędzy któremi może 5 familii protestanckich, które po części są chałupnikami, po części rzemieślnikami i komornikami a zatem tylko małą posiadłość reprezentując mało mają znaczenia. Dnia 13go b.m. odbyły się wybory sołtysa i obrali sobie katolicy tamtejsi młynarza Hein na sołtysa, protestanckiego wyznania. Narzekają katolicy, że najważniejsze posady są obsadzone najwięcej protestantami. Ale kiedy oni sami w takim razie, w którym sobie mogą, obrać katolika na sołtysa, obierają protestanta, wtedy oni sami są temu winni i nie mają powodu do narzekania.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.121

Nowe- Dwie sieroty 12 i 10letni chłopczyk, pielęgnowani przez chałupnika Wutkowskiego w Komorsku, zniknęli bez śladu przed kilkoma dniami.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.123

Nowe- Stan zdrowia w mieście i okolicy bardzo niepomyślny. Podczas gdy tyfus w T. jeszcze nie wygasł, rozszerza się nadto tu w mieście dyfterytys nie tylko między dziećmi, lecz też między dorosłymi; z dzieci już wiele umarło.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.125

Nowe- Szanownej Publiczności Nowego i okolicy polecam na zakupna zimowe mój bogato opatrzony skład sukna i bukskinów, a przede wszystkiem we wielkim wyborze materye do sukien, płótna, garnitury futrzane, okrycia dla pań, paletoty po nader tanich cenach. L. Jacoby w Nowem (Neuenburg W/Pr).
Pielgrzym rocznik 1881 nr.128

Nowe- Dawniejszy sługa ewangelickiego kościoła W. uszkodził 16 młodych szczepów nad nowsko-lubieńską szosą. Za to sąd ławniczy skazał go na 3 miesiące więzienia.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.131

Nowe- Cała rodzina, składająca się z matki, trzech dzieci i jeszcze jednej osoby, byłaby padła ofiarą zaczadzenia się, gdyby przypadkowy płacz najmłodszego dziecka nie obudził już nieco odurzonej matki.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.136

Nowe- Rada miejska wszystkiemi głosami przeciw jednemu uchwaliła ofiarować 11,000 m. na szosę do przystanku kolei żelaznej, jaki w bliskości Nowego ma być urządzony.
Wedle urzędowego obliczenia znajduje się w mieście 726 dzieci, obowiązanych do odwiedzania szkoły, a rzeczywiście odwiedza tylko 600 dzieci.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.144

Nowe- W nocy na 15 b.m. zegarmistrzowi Stromowi skradziono zegarki i kosztowne łańcuszki, wartości 1200 m. Podejrzywaja ucznia który dawniej u niego był w kondycyi.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.146

Nowe- Sprawca kradzieży zegarków u p. Stroma został w Bydgoszczy schwycony. Niestety kilka kosztownych zegarków już był sprzedał.
Dyfterytys tu jeszcze ciągle się sroży i wiele dzieci pada jej ofiarą.
Pielgrzym rocznik 1881 nr.148

[zimmek]

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1882
Wiadomości Potoczne

Nowe- Rodzina majstra szewieckiego V. miał smutny nowy rok. 11 letni synek na jezioro, zarwał się na słabym lodzie i utonął.
Posiedzicielowi Brakop w Kniatku ukradziono trzy koszki pszczół. Rano znaleziono próżne koszki w krzakach a przy nich zaduszone pszczoły.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.4

Nowe- Szanownej Publiczności Nowego i okolicy donoszę uprzejmie, że skład mój towarów łokciowych, rękodzielnych, płótna, sukna i artykułów modnych przez osobiste i nadzwyczaj pomyślne zakupna na jarmarkach Lipskich i Frankfurcie bogato w wszelkie zaopatrzyłem, które obecny sezon wymaga, tak że obecnie jestem w stanie wiele przedmiotów, n.p. materye do sukien, płótna, firanki, materye do ubrań rannych, garnitury futrzane, sukna i.t.d. po cenach o 25% tańszych jak ich rzeczywista wartość sprzedawać. Dla tego nadarza się u mnie dla Szanownej Publiczności sposobność do zakupienia po nader tanich cenach podarków gwiazdkowych. Przyrzekając skorą usługę i sumienne wykonanie zamówień zostaje z szacunkiem S. Fabiana następca w Nowem (Neuenburg)
Pielgrzym rocznik 1882 nr.5

Pelplin- Słychać z różnych stron, że się obecnie znowu mocno uwijają agenci, wabiący nierozważnych ludzi do Ameryki. Trzeba wiedzieć, że czynią to na korzyść właścicieli okrętów i dla własnego zysku, bo za każdego którego dostawią na okręt, zwykle pobierają 15 marek. Ostrzegamy przeto przed tego rodzaju ludźmi. Niech nikt im nie wierzy, choćby złote góry obiecywali.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.17

Nowe- Dnia 3 b.m. 19letni syn rybaka Jetki w półwsi załamał się w tamtejszem jeziorze, ale wyratowanem został.
W szkole pieniążkowskiej już od jesieni lata motyl wesoły.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.18

Nowe- Dnia 11 b.m. o 11 godz. wiecz. W stajni kupca L. Jakobego wybuch ogień, który wnet ugaszono. Domyślają się, że ktoś umyślnie podpalił.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.19

Nowe- Projektu założenia tu cukrowni jeszcze nie zaniechano. Na posiedzeniu Towarzystwa rolniczego w Nebrowie, dnia 11 b.m. chcą ten projekt gruntownie rozbierać.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.28

Nowe- Regiencya kwidzyńska jeszcze w tym roku da wykonać tu roboty wodne dla ulepszenia stosunków przewozowych.
Rada miejska uchwaliła sprzedawanie żywności na tutejszych jarmarkach i targach wedle wagi i prosi wydział powiatowy o potwierdzenie tej uchwały.
Dnia 7 b.m. nowy latający przewóz przez Wisłę został tu w bieg puszczony.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.32

Świecie- Dnia 20 z.m. złapano w Wiśle przy mieście jesiotra, 2,30 metrów długiego, ważącego 170 funtów.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.40

Nowe- W nocy spaliły się w Komórsku zabudowania majstra kowalskiego S. Mieszkańcy ledwie uratowali życie.
Ponieważ sejmik powiatowy już uchwalił dać 11,000 m. na szosę zdąd do przyszłego przystanku kolei żelaznej, roboty około tej szosy rychło się rozpoczną.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.42

Nowe- Miasto nasze wysłało prośbę do regiencyi, żeby wyznaczyła taką zapomóżkę do budowy szkoły jak w Wąbrzeźnie.
Nadleśniczy Hildenhagen oświadczył, że rząd zamyśla nabyć las miejski, co nas bardzo ucieszyło, gdyż ten las sprawia nam tylko straty. W tutejszym miejskim lasku w drugie święto wielkanocne przy ćwiczeniu się w strzelaniu rewolwerem czeladnik malarski M. strasznie w twarzy pokaleczonym został.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.44

Nowe- Dnia 20 b.m. był tu wyższy radzca regencyjny Gedicke z Kwidzyna i w towarzystwie landrata świeckiego Gerlicha i powiatowego inspektora szkolnego Cyranki oglądał tutejsze gmachy szkolne.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.48

Nowe- Roboty około budowy szosy do przystanku kolei żelaznej już się rozpoczęły. Pracuje tam około 50 ludzi.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.50

Świecie- Wyższy radzca rejencyjny Gedicke z Kwidzyna w towarzystwie landrata naszego i powiatowego inspektora szkolnego dr. Cyranki odwiedza różne szkoły. Zwykle też odwiedza księży miejscowych, którym poleca krzewienie niemieckiego języka miedzy ludnością polską. Jest to daremne usiłowanie boć duchowni są na to, aby ludzi prowadzić do nieba, a nie na to aby przyczyniać się do odbierania ludowi języka ojczystego, co zresztą sprzeciwia się prawu natury.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.50

Nowe- Na początku roku szkolnego nasze szkoły miejskie liczą 493 dzieci, 252 katolickich, 204 protestanckich i 37 żydowskich.
Dobro rycerskie w Milewo kupił Ernest Niedlich za 350,000 m.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.53

Nowe- Tymczasem zaniechano projekt budowania tu nowej szkoły, ponieważ komisarze regiencyjni oświadczyli się za reparacyą starych gmachów.
Mieszkaniec W. z Komórska został aresztowany, ponieważ od ludzi wyłudził pieniądze, najmując około 200 robotników z których każdy 2 do 5 marek mu płacić musiał, podczas gdy zawarł ugodę z posiedzicielem z Pomeranii o dostawienie tylko 9 robotników.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.54

Nowe- Majster rzeźnicki Smoczyński znalazł w zarzniętym wole, kupionym od posiedziciela Jantza w Wołczu złoty pierścień.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.56

Nowe- Dnia 12 b.m. nad Wisłą pod Wiosłą spadł robotnik Ferd. Witting z Fidlic z góry tak nieszczęśliwie, że wnet umarł, mimo pomocy lekarskiej.
W Komorsku utonął 5 letni synek mieszkańca Juliusza Nassa w kałuży. Pokazało się, że urodzenie jego wcale nie było zameldowane.
Tu w Nowem zebrano dla prześladowanych żydów w Rosyi 328 m.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.60

Pelplin- Na wyżynie pod Nowem ulewa tak zbiła żyta, że wyglądają jak zwalcowane. Na polach dookoła Świecia także deszcz z gradem wyrządził wielkie spustoszenia.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.63

Nowe- Reparacya tutejszych gmachów szkolnych już na ukończeniu. Szkołę bezpłatną chcą podobno umieścić w lokalu magistrackim.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.70

Nowe- Taryfa za miejsca do targu została podwyższona. Pobór pieniędzy za te miejsca wydzierżawione posiedzicielowi don Wernerowi za 2000 m.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.75

Świecie- W tych dniach złapano w Wiśle suma 4 metry długiego a ważącego 75 funtów. Jeden z tutejszych restauratorów kupił go za 25 m.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.75

Nowe- Do mego materyalnego, destylacyjnego i delikatesowego składu poszukuje od zaraz dwóch uczni synów porządnych rodziców, polskim językiem władających Th. Mosuch dawniej J.v. Wittkie w Nowem (Neuenburg WPr)
Pielgrzym rocznik 1882 nr.75

Nowe- Dnia 28 z.m. o 3 godz. rano spalił się w miejskim Bochlinie dom chałupnika Schwarza. Podobne nieszczęście wydarzyło mu się przed 4 laty. Tą razą nie był wcale w domu.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.76

Nowe- Tyfus tutaj znowu częściej zachodzi.
W Komórsku dnia 27 z.m. utonął 11 letni syn chałupnika w bagnisku przy kąpaniu; ciało jego znaleziono na miejscu wcale nie głębokiem, z czego wnoszą, że w wodzie dostał kurczy.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.78

Nowe- Nad majątkiem Isaaka Jachmana otworzono postepowanie konkursowe. Robotnik Wutkowski z Komórska za wyłudzanie pieniędzy pod pozorem, że ma polecenie sprowadzenia robotników do Pomeranii (każda osoba musiała mu za to zapłacić od 3 do 4 marek) został skazany na 65 tygodni więzienia i 1 rok utraty praw honorowych.
W nocy na 4 b.m. spaliły się stodoła, stajnia i dom mieszkalny wdowy Odrowskiej na gdańskiem przedmieściu. Zdaje się, że ktoś umyślnie ogień podłożył.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.79

Nowe- Dnia 8 b.m. spaliły się zabudowania Skibickiego w Warlubiu. Chłopca którego podejrzywają o podpalenie, odstawiono do tutejszego więzienia.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.80

Nowe- Tutejszy kupiec S. Neumann najął na stróża przy odstawianiu tabaki nad Wisłą w nocy na 13 b.m. robotnika Drobniewskiego. Rano znaleziono tylko jego suknie i czapkę; przypuszczają, że przy kąpaniu się we Wiśle utonął.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.81

Nowe- Celem wystawienia szkoły w miejskim Bochlinie zakupiło miasto posiadłość Leiera za 3150 m.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.83

Kwidzyn- 22letni Rudolf Petzke utonął w niedziele we Wiśle, wypadłszy ze statku, na którym płynął z innymi ludźmi dla rozrywki. Dwóch innych, którzy za nim wskoczyli do wody aby go ratować z trudnością udało się wyciągnąć żywych.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.84

Nowe- 13letnia córka mieszczanina Suchewicza, wracając z braciszkiem swoim z miejskiego lasu, zawiesiła o wóz ciężko obładowany z boku, trzymając się szczebli woza. Zapewne gdy przednie koło podskoczyło przechodząc przez kamień, dziewcze padło na ziemie a ślednie koło przeszło jej właśnie przez głowę, wskutek czego śmierć natychmiast nastąpiła.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.91

Nowe- Na targ remontów stawiono tu 17 koni; z tych zakupiła komisya 3, dwa po 500m i jednego za 160 m.
Mistrz mularski Klatt został na dalsze 6 lat członkiem magistratu.
Dnia 9 b.m. leżał tu kwaterą 1 batalion wschodniopruskiego pułku 5.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.92

Nowe- W Lalkowych donosze niniejszem, że siedząc w niedziele w ogródku przed plebanią, ujrzałem nagle od wschodniego szczytu plebanii tutejszej nie wysoko ponad plebanią błyskawicznie przelatujący na północny zachód jaskrawy blask żółtego koloru, który tak na mnie jak na moją podle mnie siedzącą siostrę uczynił wrażenie błyśnięcia się wzdłuż plebanii. Biegnąc szybko wzrokiem za zjawiskiem ujrzałem najprzód jakoby ognistą kulę. Nie zdołałem wszakże dalej śledzić tego zjawiska, gdyż drzewa zasłoniły mi widok. Był to prawdopodobnie meteor.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.94

Nowe- Posada rektora tutejszej 11 klasowej szkoły symultannej ma być jak najprędzej obsadzoną. Dochód wynosi 1400 m., 80 m. na opał i wolne mieszkanie, albo 300 m. wynagrodzenia.
Chorowity robotnik Riston z M. Komórska, idąc na ryby do posiedziciela St., dostał kurczy, które jego śmierć spowodowały. Przed kilku dniami dozorca lasu H. znalazł jego martwe ciało w lesie.
Tyfus tu już od długiego czasu panuje chociaż miasto nasze ma bardzo pomyślne położenie.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.97

Nowe- W kaczce kupionej na tutejszym targu znaleziono 3 niklówki po 5 fen. 2 dwufenigówki i 1 jednofenigówkę.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.103

Nowe- Nauczycielowi i organiście G. w P. który posiada też gburstwo w Półwsi, utopił się 2 b.m wóz i dwa konie w torfisku.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.104

Grudziądz- Adwokat Block z Nowego został przez tutejszą deputacyą karną za obrazę sędziego okręgowego Schlutera skazany na 300 m. kary albo 30 dni więzienia i ponoszenie wszystkich kosztów. Świadków było wezwanych Nowe- 35 ale tylko 8 przesłuchiwanych.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.104

Nowe- Dnia 5 b.m. o 5 godz. wiecz. trafta przerwała łańcuch tutejszego szybkiego przewozu. Z trudnością, z pomocą przejeżdżającego parowca udało się przewóz przed prądem uratować.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.106

Nowe- Posiadłości moję w Szlacheckiej Kamionce którą dawniej p. Falkowski posiadał, składającą się z około 100 mórg prześlicznej ziemi, z dobrymi budynkami i kompletnym inwentarzem zamierzam pod dogodnymi warunkami sprzedać. Lesser Fabian z Nowego (Neuenburg).
Pielgrzym rocznik 1882 nr.108

Nowe- Dnia 14 b.m. spaliła się chałupa posiedziciela T. w Lalkowach. Trzy rodziny robotnicze utraciły przez to wszystkie swoje mienie. Żona robotnika Dominikowskiego poparzyła się tak, że mimo pomocy lekarskiej jeszcze tego samego dnia umarła. Teść jej robotnik Józef Dominikowski też mocno się poparzył.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.110

Nowe- W przeszłym tygodniu wysłanym został z Milewa posłaniec do naszego miasta, aby pięćsetmarkówkę zmienił. Wróciwszy, twierdził, że pieniądze zgubił. Młodzieńca owego aresztowano.
Pielgrzym rocznik 1882 nr.120

[zimmek]

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1883
Wiadomości Potoczne

Nowe- Stan zdrowia w mieście i okolicy nie jest bynajmniej pomyślny. Różne szkoły musiano zamknąć dla szerzenia chorób, mianowicie dyfterytys między dziećmi. U dorosłych pojawia się tu i owdzie tyfus.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.2

Nowe- Niedawno był tu tajny radzca rejencyjny Kozłowski z Berlina aby umawiać się z reprezentantami spółek tamowych względem regulowania koryta Wisły przy naszem mieście.
Dnia 25 z.m na sali rczarnego orłar1; radzca rejencyjny Fink z Kwidzyna zachęcał rzemieślników do zawiązania cechów. Rzemieślnicy jednak nie okazują wiele ochoty do tego dopóki należenie do cechu nie jest obowiązkowe. Radzca obiecał założenie szkoły dla dzieci starszych i przyobiecał zapomóżkę rządową.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.15

Nowe- Mam zamiar sprzedać pod korzystnymi warunkami posiadłość moje leżącą tutaj na Gdańskim przedmieściu składającą się z domu mieszkalnego, stajni i ogrodu owocowego oraz należące do niej łąki, rolę i stodołę Franciszek Kurrek dzierżawca plebanki w Nowem.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.16

Nowe- Rektor Busch objął już urząd swój. Obecnie robotnicy mają okazyą do zarobku przy szosie prowadzącej stąd do nowego przystanku kolei żelaznej.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.19

Nowe- Przewoźnik P. ojciec pięciu nie odchowanych dzieci, miał to nieszczęście, że bal podłożony na mościku przy Wiśle, gdy wóz nań wjeżdżał, złamawszy się, mocno go pokaleczył. Jedenastoletnia dziewczynka z Mirotek, idąc ze szkoły zawadziła o dyszel wozu i upadła. Poczem koła przez jej głowę i piersi przeszły. Dziewczynka wskutek tego umarła.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.26

Nowe- Na posiedzeniu Towarzystwa rolniczego poruszano znowu myśl założenia tu cukrowni, ale bez skutku.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.29

Nowe- Tutejsza spółka pożyczkowa, licząca 380 członków dnia 11 b.m. odbyła walne zebranie, na którem uchwalono 8 procent dywidendy.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.33

Nowe- 29 z.m o 3 godzinie po południu wybuchł w domu posiedziciela Labieńskiego na Rybakach ogień który tak ten budynek jak dwa przyległe zamienił w perzynę. Niestety spaliło się dwuletnie dziecko, strzeżone przez starsze dziecko, podczas gdy matka wyszła do miasta.
Niewidomy mieszkaniec Witkowski został przez spadający kawał drzewa w głowie niebezpiecznie skaleczony.
Tutejszy pastor protestancki Schwatlo obchodzi w lipcu b.r. 50 letni jubileusz swego urzędowania i złote wesele. Z powodu tego jubileuszu chce tu założyć zakład dla sierót.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.37

Nowe- Dnia 3 b.m. przed poł. Spaliły się zabudowania gospodarskie posiedziciela Langmessera w Bzowie. Także dwa młode konie zgineły w płomieniach.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.39

Nowe- Ostatni jarmark nie bardzo był ożywiony, gdyż przeprawa przez Wisłę obecnie bardzo utrudniona.
Rozporządzenie magistratu, dotyczące ograniczenie handlu w niedzielę zostało o tyle zmienione, że lokale handlowe mają być zamknięte tylko od 10 do 12 godz. przed połud. i od 3 do 5 godz. po połud.
Na petycyą katolików o zniesienie tutejszej szkoły symultannej nadeszła w tych dniach na ręce X. proboszcza Benjamina odmowna odpowiedź.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.40

Nowe- Proboszcz tutejszy X. Benjamin prostuje podaną o szkole symultannej wiadomość o tyle, że tymczasowa odpowiedź ministra na prośbę o zniesieniu tu szkoły symultannej bynajmniej nie jest odmowną. P. minister objaśnia tylko, czemu na petycyą z dnia 5go stycznia 1880 jeszcze stanowcza odpowiedź nastąpić nie mogła.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.42

Nowe- Szybki przewóz przez Wisłę już i tutaj został znowu zaprowadzony.
Wedle nowego rozporządzenia policyjnego powinny składy handlowe być pozamykane w niedziele i święta od 10 do 12 godz. przed poł. i od 3 do 5 godz. po poł. W pierwsze chrześcijańskie święta składy mają być przez cały dzień zamknięte.
Niedawno schwytano tu młodzieńca, wałęsającego. Pokazało się, że to syn kapitalisty w Bydgoszczy i uczeń prymy, który opuścił dom rodzicielski, ponieważ nie był do wyższej klasy posuniety. Odesłano go ojcu.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.47

Nowe- Niedawno spalił się w Warlubiu dom wdowy. Ta sądząc, ze jej dziecko znajduje się jeszcze w palącym budynku, wpadła doń, aby dziecko ratować. W tej chwili spadła posowa i kobieta zasypaną została. Udało się wprawdzie ją jeszcze żywą z gruzów wyciągnąć, ale po kilku dniach umarła.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.49

Nowe- Adwokat tutejszy R. Lau został mianowany notariuszem.
Dnia 28 z.m. spalił się dom chałupnika Wałdowskiego w Komórsku.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.52

Świecie- W Nowem i w Sierocku od dnia 1go czerwca założone zostaną filie powiatowej kasy oszczędności które przyjmować będą wkładki od 1 m. 50 fen. do 150 marek.
W Nowem przyjmować będzie radny miasta Hubschmann w Serocku przełożony gminy Weidt.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.55

Nowe- Witki koszykarskie które masami rosną nad Wisłą, mianowicie na kępach, teraz dobrze płacą, taki iż za centnar oskrobanych można dostać 4 marek.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.55

Nowe- Przy Kozieńcu napłynął do brzegu Wisły trup odziany w trzy koszule, dwie westki i dwie suknie, ale bez głowy. W kieszeniach znaleziono papiery i pieniądze.
U posiedziciela F. w Lichtentalu wybuchł niedawno ogień, który tak szybko się rozszerzał, że ledwie zdołano bydło wyratować: kilka koni, świnie i gęsi zginęły w płomieniach.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.58

Nowe- Dwóch uczni poszukuje natychmiast do swego składu korzennego, win, cygar i destilarni Józef Krasnowolski (Neuenburg W Pr.)
Pielgrzym rocznik 1883 nr.60
Nowe- Nasz X. proboszcz Benjamin przełożył uroczyste obchód 25 letniego jubileuszu kapłaństwa na wtorek 5 b.m. ze względu na Oktawę Bożego Ciała która księżom przybycie na tę uroczystość w przyszłym tygodniu niemożebnem czyniła.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.61

Nowe- Deputacja szkolna uznała rektora Schulza ze Świecia najzdatniejszym do objęcia tutejszej posady rektorskiej. Stanowczy wybór wkrótce nastąpi.
Niemieckie Towarzystwo oświaty, które początkowo tak szumnie występowało, zasnęło już przed kilku laty. Bibliotekę jego przekazano szkole miejskiej.
W nocy na 30 maja spaliły się zabudowania chałupnika P. w Kamionce. Żona właściciela która rzuciła się do palącego się domu, aby niektóre rzeczy ratować, odniosła znaczne rany przez poparzenie.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.62

Świecie- Rewizya uznanych za zdatnych do służenia w wojsku nastąpi w Nowem 16 i 17 b.m. a w Świeciu 20 i 21 b.m
Rejencya zarządziła we wszystkich nadleśnictwach kampanią przeciw chrabąszczom. Dzieci wyższego i średniego oddziału, jeżeli do tego użyte zostaną, są uwolnione od nauki przedpołudniowej.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.63

Nowe- Nowe- 25letni jubileusz X. proboszcze Benjamina był tu 5 b.m. bardzo uroczyście obchodzony. Już rano nauczyciele parafii odśpiewali powitanie poranne. Od 8 godziny składały różne deputacyje swoje powinszowania. O godzinie 10 rozpoczęła się uroczysta suma, podczas której śpiewało Towarzystwo św. Cecylii pod kierownictwem p. nauczyciela Bednarza. Księży stawiło się 11. Kazanie polskie powiedział X. proboszcz Kościemski z Barłożna a po niemiecku przemówił brataniec jubilata X. wikary Benjamin. Kościół był pięknie przyozdobiony a na bramie honorowej obraz Chrystusa Pana z owieczką na ramieniu i napis: Jam jest pasterz dobry. Jako podarunki odebrał jubilat od parafii srebrny pozłacauy puhar, od Towarzystwa św. Cecylii aksamitową gustownie haftowaną poduszkę a od osób poszczególnych inne jeszcze dary. Do uczty zasiadło 50 osób.
Dnia 4 b.m umarł tu wysłużony radzca sądu powiatowego Teodor von Bismarck, w 77 roku życia. W tych dniach był tu prezes rejencyi kwidzyńskiej von Massenbach i oglądał tutejsze stosunki nad Wisłą.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.64

Nowe- Dnia 8 b.m. po poł. 11 letni uczeń tutejszej szkoły miejskiej, mający wstręt do odwiedzania szkoły a więcej jeszcze strachu przed przymusowem dostawianiem go do szkoły, dobrowolnie w Montawie się utopił.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.69

Nowe- Postanowieniem deputacyi szkolnej przywrócono znowu dawniejsze rozporządzenie, według którego dzieci katolickie pod dozorem swych nauczycieli co wtorek i piątek o 7 godz. Mszy św. Słuchać mają.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.73

Nowe- Dnia 29 z.m. rybak Urban utonął w Montawie przy kąpaniu się.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.74

Nowe- Dnia 2 b.m. spalił się dom mieszkalny oberżysty N. w Rychławie, jako też właściciela R. w Twardejgórze.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.76

Nowe- Przy kępie w Wiśle znaleziono tu trupa młodego człowieka, który niedługi czas leżał był w wodzie.
W skutek niezgrabnego kierowania tratwą został dnia 5go b.m. most służący do zakładania szybkiego przewozu zepsuty.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.77

Nowe- Wkrótce ma tudotąd przybyć wyższy urzędnik ministerstwa oświecenia, aby zbadać tutejsze stosunki szkolne, poczem nastąpi stanowcza odpowiedź na prośbę katolików o zniesienie szkoły symultannej.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.80

Nowe- Poborca Frosch przeniesiony od 1 sierpnia stąd do Brodnicy.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.81

Nowe- W Płochocinku kośnik przy przy koszeniu żyta dnia 21 b.m. nagle upadł bez duszy.
Do mieszkania burmistrza naszego p. Kownackiego jakiś łajdak rzucił kamień przez okno, na szczęście bez uszkodzenia burmistrza, przy którym kamień przeleciał.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.83

Nowe- Naczelny prezes von Ernsthausen przejeżdżając przez nasze miasto oświadczył, że o ile w jego siłach popierać będzie wybudowanie tamy kamiennej, aby zabezpieczyć przeprawę przez Wisłę.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.84

Nowe- Rektor Schulz ze Świecia nie przyjął tutejszej posady rektorskiej. Zapewne powołanym zostanie kandydat kaznodziejstwa ewangelickiego, który otrzyma pewien dochód za wyręczenie pastora.
Dnia 24go b.m. aresztowano tu pachołka zatrudnionego od kilku tygodni w piekarni tutejszej. Ma to być ten sam który kupcowi Jakobemu w Skurczu wiele rzeczy ze składu sklepu i wędzarni skradł.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.86

Nowe- Na targ remontowy dostawiono tu 38 koni, z których 5 kupiono. Najwyższa cena wynosiła 660 mrk.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.88

Nowe- Dnia 15 b.m znaleziono tu nad Wisłą ubiór kapitalisty M. z Bydgoszczy. Bawił tu i miał za tydzień wziąść ślub z narzeczoną mieszkającą w naszem mieście. Zapewne przy kompaniu utonął.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.94

Nowe- Pod Piekłem znaleziono nareszcie ciało kapitalisty Menninga z Bydgoszczy, który tu 15 b.m. w Wiśle utonął.
W Komórsku młockarnia chłopca złamała szczękę dolną a 16letniej dziewczynie oderwała dwa palce.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.98

Nowe- Dawniejszy obywatel naszego miasta, kupiec H. Lehmann, mieszkający teraz w Lipsku, ofiarował na ubogich naszego miasta, bez różnicy wyznania 1000m, z powodu swego srebrnego wesela, które 2 b.m. obchodził.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.104

Nowe- Od 1 pazdz. b.r. ma powiatowy inspektor szkolny dr. Cyranka tu zamieszkać i dozorować szkoły północnej części powiatu świeckiego i powiatu kwidzyńskiego po lewej stronie Wisły. W Świeciu jako powiatowy inspektor szkolny ustanowionym zostanie nauczyciel realno-gimnazyalny Scheuermann z Guhrau.
W nocy na 15 b.m. powiesił się chałupnik C. w Komórsku w swej sypialni. Był on mocno zakłopotany z powodu śmierci swojej żony.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.110

Nowe- Pisarz sądowy Gaul przeniesiony ztąd do Człuchowa od 1 paźdz.
Posiedzicielce W. w Twardejgorze skradziono z poddasza zapasy mięsa, mąki, owocu suszonego i trochę bielizny. Złodzieje zrobili sobie dziurę w dachu i przez nią weszli.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.114

Nowe- Przed tygodniem uciekł z aresztu człowiek, zatrudniony przy rąbaniu drzewa. Dozórca ścigając go spadł z drabinki i się pokaleczył. Tej drabinki aresztant użył by do swojej ucieczki.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.118

Nowe- W jednym z ostatnich dni targowych niewiasta jakaś sprzedała dwa półfunciki masła, w których znajdowały się kawały drzewa dębowego. Oszustki jeszcze nie wyśledzono.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.124

Nowe- Dnia 27 b.m wieczorem spaliły się nisko zabezpieczone zabudowania nauczyciela Morawskiego w Komorsku.
W altanie rCzarnego Orłar1; znaleziono 28 b.m. kelnera W. powieszonego.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.125

Nowe- Administracya policyjna ze zgoda magistratu rozporządziła, że w okręgu miejskim w przeciągu sześciu lat wszystkie dachy słomiane mają być usunięte a reparatury takich dachów już wcale nie wykonywane.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.128

Nowe- Gorzałka pochłania ciągle nowe ofiary. Żonę woźnicy Galewskiego znaleziono pijana za stodołą. Zaniesiono ją do domu gdzie wkrótce umarła.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.129

Nowe- I tu poruszono znowu myśl wybudowania cukrowni. Będą najprzód zbierali zobowiązania do hodowania buraków.
10 letni chłopiec Jan Kaiser w Opaleniu obiecuje nie mało. Skradł biednej Piotrowskiej 5 m. a gdy go Eumańska za to ukarała, zapalił słomę na poddaszu, ażeby, jak się przyznał, Lemańska się spaliła. Ogień dość wcześnie spostrzeżono i ugaszono.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.130

Świecie- Powiatowy inspektor szkolny Cyranka przeniósł swą urzędową siedzibę ztąd do Nowego
Pielgrzym rocznik 1883 nr.130

Nowe- Od 1go stycznia zaprowadzonem zostanie w tutejszym sądzie obrabianie spraw nie wedle materyi lecz wedle okręgów.
Dnia 23 z.m. szosa ztąd do Twardejgóry została oddaną do publicznego użytku.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.139

Nowe- Stacya kolei żelaznej w Twardejgorze zostanie 1go stycznia otworzona.
Dnia 9 b.m. znaleziono nad drogą prowadzącą z Lalków do Pieniążkowi przy Bożejmęce
Trupa dziecięcego, którego odstawiono do urzędu okręgowego w Ostrowitem.
Pielgrzym rocznik 1883 nr.149

[zimmek]

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1884
Wiadomości Potoczne

Nowe- Dnia 27 grudnia robiła tutejsza ochotnicza straż ogniowa próby gaszenia ognia za pomocą patronów gaszących: Schippego. Próby jak najlepiej się udały.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.2

Nowe- Dnia 3 b.m parobek mieszczanina i stolarza F. idąc obok woza, upad tak nieszczęśliwie na zamarzłej drodze, że krótko potem, zapewne w skutek złamania sobie czaszki umarł.
W Nowy Rok wieczorem spalił się budynek mularza D. w Przynach. Domyśliwają, że umyślnie podłożono ogień. Prawie wszystek inwentarz zginął w płomieniach.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.4

Nowe- Szanownym naszym odbiorcom tak miasta, jak okolicy donoszę uprzejmie, że z dniem dzisiejszym skład kolonialny i żelaza A. Kaniewskiemu sprzedałem który dalej interes ten pod firmą H.A.v Kaniewski dawniej Gustaw Wollenweber prowadzić będzie. Z wysokim szacunkiem Nowe 1 stycznia 1884 Gustaw Wollenweber.
Odwołując się na powyższe ogłoszenie pozwalam sobie interes mój polecić względom Szanow. Publiczności. Posiadając wystarczające środki, jako i dobre fachowe wykształcenie tuszę sobie, iż wszystkim wymaganiom zadość uczynić będę w stanie a staraniem mojem będzię przez akuratność, rzetelność i skorą usługę zyskać zaufanie i zadowolenie moich odbiorców. Z wysokim szacunkiem H.A Kaniewski
Pielgrzym rocznik 1884 nr.5

Nowe- Dwóch chłopców z odpowiednim wykształceniem szkolnem znajdą miejsce jako ucznie w handlu korzeni, destylacji i żelaza H.A Kaniewski przedtem Gustaw Wollenweber
Pielgrzym rocznik 1884 nr.12

Nowe- Nauczyciel Kugoth przeniesiony z Miejskiego Bochlnia do Komorska a Kurland z Komorska do Małego Bochlina . Stało się to dlatego, że p. Kugoth nie umie po polsku. Ale i w Komórsku znajomośc języka polskiego jest potrzebną, jeżeli nauczyciel ze skutkiem nauczać ma.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.16

Nowe- Przez zamianę przeszedł tutejszy hotel rCzarnego Orłar1; w posiadanie p. Reimer z Gdańska.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.19

Nowe- W nocy na 6 b.m. wybuchł w stodole u młynarza Wicka na gdańskiem przedmieściu ogień który jeszcze trzy inne stodoły zamienił w perzynę.
Przeprawa przez Wisłę uskutecznia się tu na łódkach.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.20

Nowe- Posiedzicielowi Maciejewskiemu w Twardejgórze oddano spedycyą towarów z tej stacyi kolejowej do Nowego.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.22

Nowe- Nowy rektor Klose sprowadził się już z Wąbrzeźna. Tak więc nastało opróżnienie tej posady, które trwało dwa lata.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.28

Nowe- Towarzystwo rolnicze ma posiedzenie we wtorek d. 11 marca o 6 godz. po poł. w Komorsku u p. Gramse.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.30

Nowe- Na początku kwietnia odbędzie się tu loterya na obrazy za staraniem malarza p. L. Jankowskiego Polecamy loteryą tę zwłaszcza dozorom kościelnym, gdyż pomienione obrazy nadają się bardzo do kościołów. Bliższe szczegóły podaje anons w dzisiejszym numerze.
U handlarza Wróblewskiego wybuchł w nocy na 4 b.m ogień, który jego dom przy ulicy grudziądzkiej zniszczył. Pani B. która w górnej izbie mieszkała i dopiero wskutek dymu do jej izby się wciskającego się obudziła, prawie naga przez okno musiała się ratować. Jej niezabezpieczone ruchomości i nadto 80 tal. zginęło w płomieniach.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.33

Nowe- W Leśnej Jani wybuchł dnia 5 b.m po poł. w domu mieszkalnym szewca Kwiatkowskiego ogień, który tak szybko się rozszerzył, że w pół godziny 6 domów mieszkalnych, 7 stajni i jedną stodołę zamienił w perzynę. Jedenaście familii z 40 osobami bez dachu.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.46

Nowe- Spedytor Maciejewski w Twardejgórze urządził komunikacyą omnibusową pomiędzy Twardogórą a Nowem i zabiera pasażerów do każdego pociągu tamdotąd i napowrót.
Jeżeli omnibus przepełniony, przydaje p. Maciejewski więcej wozów, tak iż podróżujący zawsze może liczyć na zabranie.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.48

Gniew- Powiatowe konferencye nauczycielskie odbędą się pod przewodnictwem powiatowego inspektora dr. Cyranki w Nowem 14 a tu w Gniewie 16 lipca.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.49

Nowe- Kupiec Wollenweber sprzedał tutejszy dom swój i interes za 16,000m kupcowi z Elbląga.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.57

Nowe- Już pod dniem 15 stycznia 1880 katolicy tutejsi wysłali do ministerstwa petycyą o zniesieniu szkoły symultannej. Teraz pod dniem 8 b.m. ponownie wysłali prośbę o stanowczą odpowiedź.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.60

Nowe- Rozporządzeniem prezesa rejencyi został zniesiony nakaz policyjny, aby usunięto wszystkie słomiane dachy.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.68

Nowe- Syn tutejszego mieszkańca K. który na początku wiosny udał się do Pomeranii na robotę został tam razem z trzema innymi robotnikami piorunem zabity.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.72

Świecie- Sejmik powiatowy uchwalił zaciągnięcie pożyczki wynoszącej 200,000 m na budowę szos i postanowił utrzymanie szosy z Warlubia do Komórska
Pielgrzym rocznik 1884 nr.73

Nowe- Dwaj robotnicy wypadli z czołna i utonęli
Pielgrzym rocznik 1884 nr.74

Świecie- W tutejszym parafialnym kościele już stoi woda. Straty posiedzicieli okolicznych są ogromne w skutek powodzi.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.76

Nowe- Wina Węgierskie Medyczne ( Tokayer Ausbruch) z powodu ich znacznego ekstraktu oraz małej zawartości alkoholu, dla pokrzepienia rekonwalescentów, osób bezkrwiatych i cierpiących na blednice przez pierwszorzędne powagi lekarskie, szczególnie zalecane jako dyetetyczny środek wzmacniający polecam w butelkach od 1.m 50 fen. 2 m. 50 fen. włącznie butelek. Jan Krasnopolski
Pielgrzym rocznik 1884 nr.76

Nowe- Pobieranie zapłaty za miejsca jarmarkowe zdano mistrzowi szewskiemu Vossowi za 2010 m rocznie.
Ostatni jarmark bardzo słabo wypadł.
Nad wieczorem schwycono kobietę, która trzy pary trzewików skradła.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.79

Kwidzyn- Prezes rejencyi Massenbach odjechał do Berlina, aby tam złożyć sprawozdanie o spustoszeniach, zarządzonych wylewem Wisły w obwodzie rejencyi kwidzyńskiej.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.81

Nowe- W Rychławie młoda kobieta przerznęła sobie gardło brzytwą. Nastepnego dnia w skutek tego umarła. Cierpiała ona na melancholia. W Niemieckiem Stwolnie robotnik Goliński przy pracy około siana nagle umarł, zapewne rażony słońcem.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.82

Nowe- Dnia 14 b.m odbyła się powiatowa konferencya nauczycieska pod przewodnictwem inspektora szkolnego dr. Cyranki i w obecności radzcy szkolnego dr. Schulza z Kwidzyna, księży proboszczów Leśmiana z Pieniążkowi i Benjamina z Nowego i nauczyciela seminaryjnego Wiśniewskiego z Grudziądza. Nauczycieli stawiło się 52. Po lekcyach odprawionych przez dwóch nauczycieli i odczytaniu dwóch wypracowań odczytał inspektor szkolny różne rozporządzenia i zauważył, że w biegu roku trzech stanowczo ustalonych a pięciu tymczasowo ustanowionych nauczycieli zostało pozbawionych urzędu.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.85

Nowe- Obelgę wyrządzoną pani Matyldzie Kuberskiej, kowalowej z Bochlina niniejszym pokornie odwołuje Paulina Dominikowska.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.87

Grudziądz- Obliczono, że szkoda zarządzona przez ostatni wylew Wisły w powiecie naszem wynosi 91,225 m a rozkłada się na 15 miejscowości
Pielgrzym rocznik 1884 nr.94

Kwidzyn- W Opaleniu uszkodzono rdąb lutrowyr1; zasadzony 10 listop. z.r. ( w czterechsetną rocznice urodzin Lutra). Potępiamy ten czyn, ale uważamy za niestosowne w okolicy, gdzie ludność co do wyznania jest mieszaną, zasadzeniem drzewa takiego lub innym podobnym sposobem drażnić ludność nieokrzesaną.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.94

Nowe- Najmłodszy syn posiedziciela W. skaleczył się teszyngiem, na szczęście nie ma niebezpieczeństwa utraty życia.
Żona oberżysty J. w K. zażgała swą 6letnią córeczkę. Po popełnieniu tej zbrodni chciała sama sobie odebrać życie, ale mąż przeszkodził. Odstawiono ją do tutejszego więzienia sądowego.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.95
Nowe- Miasto nasze stara się o związek pocztowy z Grudziądzem, jako też o to, aby w Twardejgórze przystawał też pociąg kuryerowy.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.102

Świecie- Dwie dziewczyny z Przysierska wyprowadziły się w maju b.r. do Ameryki złudzone listami krewnych swoich. Teraz te dziewczyny proszą rodziców swoich, żeby się nad niemi zlitowali i nadesłali pieniądze potrzebne na koszta powrotu. Wolą kartofle ze solą w ojczyźnie jeść, jak mięso w Ameryce.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.104

Nowe- Tutejszy mistrz mularski Klatt obchodził w tych dniach 50 rocznicę swojego zawodu.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.111

Nowe- W nocy na 12 b.m. spaliły się wszystkie zabudowania posiedziciela Kleina w Pieniążkowie. Z trudnością tylko wyratowano bydło i konie. Zabezpieczenie wynosiło tylko 1800 m.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.114

Nowe- na prośbę magistratu, aby pociąg kuryerowy przystawał w Twardejgórze, nadeszła odmowna odpowiedź.

Pielgrzym rocznik 1884 nr.124

Nowe- Żołnierz Mich. Kloss po raz drugi uciekł z wojska, udał się do Lalków, skradł tam niektóre rzeczy, które sprzedał za 2 m, poszedł potem na Rybaki tutejsze, skradł tłustego wieprza z chlewu Z. i zapędził go na targ. Na drodze poznano go i aresztowano.
Pielgrzym rocznik 1884 nr.128

Nowe- W jednym z domów przy ulicy gdańskiej wybuchła ospa. Policya kazała do tego domu przybić tablicę z napisem rTu panuje ospar1;
Pielgrzym rocznik 1884 nr.141

[zimmek]

Pielgrzym, pismo religijne dla ludu 1885
Wiadomości Potoczne

Nowe- W tym roku upływa siedemset lat, jak miasto nasze przez pomorskiego księcia Sambora założone zostało pod tytułem rNowy Gródr1; w przeciwstawieniu do „Starego Grodu” (Starogardu nad Wierzycą). Kroniki wymieniają Subisława jako założyciela; atoli Subisław I już 13 stycznia 1178 umarł, a Subisław II dopiero w 1207 objął rządy, a miasto nasze założone w roku 1285. W początku czternastego stulecia posiadał miasto nasze hr. Piotr syn wojewody Święcy, atoli już w 1407 bracia hrabiego sprzedali miasto za 1200 m. srebra i pięć wsi pod Tucholą wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu Karolowi Betlart z Trewiru. W r. 1409 przechodziło tu wojsko krzyżackie pod Ulrichem z Jungingen. W r. 1465 zdobyli je Polacy i posiadali aż do pierwszego rozbioru Polski w 1772. Polacy wybudowali tu tak zwany rstary zamekr1;.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.5

Nowe- Retowskiego hotel przeszedł w tych dniach w posiadanie kupca Ribecka z Gdańska.
Parobek nauczyciela G. w P. jadąc do lasu po drzewo, tak nieszczęśliwie spadł z woza, że krótko potem umarł.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.6

Nowe- Dnia 14 b.m. rano spalił się tylny budynek piekarni Juhla przy protestanckim kościele. Usiłowaniom straży ogniowej udało się zapobiedz dalszemu rozszerzeniu się ognia.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.9

Pelplin- Pod Kwidzynem komunikacja przez Wisłę była przez kilka godzin całkiem przerwana a pod Chełmnem przeprawa odbywała się od niedzieli wieczorem do tylko za dnia parowcem. Od poniedziałku wieczorem pod Kwidzynem po deskach na lodzie Wisły.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.10

Nowe- 13letnia Sp. Została przez sąd ławniczy skazana na trzy tygodnie więzienia za drobne kradzieże popełnione u rodziny żydowskiej, gdzie była zatrudniona; gdy ogłoszenie wyroku przyjęła zuchwale, pomnożono karę więzienia jeszcze o jeden tydzień.
Kilkoro dzieci szkolnych skazanych zostało na 1 lub pół dnia aresztu za chodzenie na tak zwane rpokopkir1;.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.10

Nowe- Dnia 19 b.m. wieczorem lody na Wiśle tu stanęły, tak iż przez rzekę przechodzić można.
Podczas gdy dyfterytys mniej często teraz zachodzi , rozszerza się tem więcej ospa.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.11

Pelplin- I pod Piekłem Wisła tak zamarzła, że i ciężkie wozy na lodzie przejeżdżać mogą.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.13

Nowe-Żonę i córkę szanowanego powszechnie właściciela w Bzowie aresztowano w tych dniach jako podejrzanych o zabicie nowonarodzonego dziecka. Mąż i ojciec nic o tem nie wiedział.
W Lubieniu sroży się jeszcze dyfterytys, 6 dzieci umarło w tym miesiącu, a kilkoro jeszcze choruje.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.15

Nowe- Nad majątkiem tutejszego kupca J. Jakobego otworzono 24 z.m. postępowanie konkursowe. Zarządcą masy jest p. Rudolf Pohlmann. Pretensye mają być podane aż do 28 b.m.
Nad majątkiem właściciela browaru J. Jantzen otworzono 2 z.m. postępowanie konkursowe. Administratorem masy konkursowej jest tutejszy rzecznik Lau. Pretesye trzeba podać do sądu do dnia 19 marca. Wybór innego administratora masy wyznaczone na 28 b.m. o 9 godz.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.17

Nowe- Nauczyciel Borna w Bzowie otrzymał od retency 80 m. za skuteczne uczenie języka niemieckiego w szkole odwiedzanej przeważnie przez dzieci polskie.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.24

Nowe- Nauczyciel Czarnohjan w Lalkowych otrzymał 80 m. zapomóżki za skuteczne uczenie mowy niemieckiej.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.26

Nowe- Stan zdrowia obecnie tu niepomyślny. Panuje tu ospa, szkarlatyna i dyfterytys. Na 600 dzieci nie przybywa do szkoły 230. Wakacye rozpoczną się rozpoczną się dla tego prędzej i też dłużej trwać będą.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.40

Warlubie- Towarzystwa rolnicze w Świeciu, Nowem, Osiu, Komorsku, Tragoszczu w Wiągu i Czaplu urządzają rolnicza wystawę tu w Warlubiu 9 czerwca b.r.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.40

Nowe- W Dąbrówce i Półwsi panuje ospa a w okolicy jeszcze groźniejsze przybiera rozmiary.
Na ostatniem zebraniu komitetu miejscowego oświadczyło 16 rzemieślników, że wezmą udział w wystawie przemysłowej w Grudziądzu.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.45

Nowe- Po krótkiej chorobie umarł tu na zatrucie krwi atrament kamelarz miejski Kreft, który przeszło 20 lat w tym urzędzie miasta wiernie służył.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.47

Nowe- Dnia 16 b.m. był tu radzca medycynalny i rejencyjny dr. Grun z Kwidzyna w towarzystwie landrata, aby zbadać, o ile ospa tu panująca wymaga środków zabezpieczenia mianowicie dzieci.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.48

Nowe- Dla ospy pozostaną szkoły aż do 1go maja zamknięte.
Ostatni jarmark przyniósł sprzedającym mało zysku.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.49

Nowe- Żona eksekutora Romera i mistrza szewskiego Słomińskiego pokłóciła się w niedzielę nad wieczorem. Eksekutor R. stanął w obronie swej żony i jej przeciwniczkę tak niemiłosiernie pobił, że zapewne umrze. Okrutnika aresztowano.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.52

Nowe- W stajni właściciela Skibickiego w Warlubiu wybuchł dnia 1 b.m. ogień który nie tylko tę stajnie, lecz też zabudowania rolnika Mańkowskiego i stajnie rymarza Rahna zmienił w perzynę.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.54

Nowe- Z powodu panującej tu i w okolicach ospy, przełożony okręgu urzędowego rozporządził, aby w 8 dniach dali się szczepić wszyscy z okręgu kończyckiego, którzy w ostatnich 6 latach ze skutkiem nie byli szczepieni.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.55

Nowe- Dnia 15 b.m. wybuchł ogień w lesie frąckim w skutek rzucenia cygara tlącego się. Spaliło się tylko pół morgi, bo żona leśnego Thiele i bona Marta Bartel zapobiegły dalszemu szerzeniu ognia. Obie damy popaliły sobie trochę włosy.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.60

Nowe- Dla kamelarza, który ma być wkrótce obrany, wyznaczyła rada miejska na rok 1500 m. dochodu.
W okręgu miejskim znajduje się teraz już tylko trzech na ospę chorych. W Milewu i Kamionce panuje ospa w czterech familiach robotniczych.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.64

Nowe- W Lalkowach zgorzał wielki budynek, w którym kilka rodzin miało świnie swoje. Dwie świnie zginęły w płomieniach. Ogień miał powstać z powodu bawienia się dzieci zapałkami.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.65

Nowe- Dnia 1 b.m. mistrz piekarski Lehmann, wróciwszy z jarmarku do domu, wypadł przez otwór górnego piętra przy windowaniu do góry kist na ulice i po kilku minutach skonał.
Oracz z Komórska wyorał w tych dniach kosztowności; właściciel Jantz z Komorowa poznał, że to są skradzione mu niedawno rzeczy. Niektóre były nadpsute przez wilgoć.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.66

Nowe- Dnia 9 lipca odbędzie się tu powiatowa konferencya nauczycielska. Nauczyciel Łyczywek z Warlubia będzie miał lekcyą z dziećmi polskiemi.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.67

Nowe- W nocy na niedziele panowała tu i w okolicy straszliwa burza. Piorun uderzył w podwórze właściciela Menza w Nebrówku, gdzie też wiele żywego inwentarza się spaliło. W Lalkowach zgorzały zabudowania właścicieli Śliwy i Rumpy.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.69

Nowe- Powiatowy inspektor szkolny dr. Cyranka, który dozoruje tutejsze i wszystkie szkoły części powiatu kwidzyńskiego, leżącej po lewej stronie Wisły, przeniesiony jest od 1 lipca do Starogardu. Obejmie bez wątpienia dozór nad szkołami, które były dawniej poddane panu Wende.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.71

Nowe- Leśny R. w Osinach przechodząc przy podwórzu chałupnika G. zapytał się go, zkąd ma szczepy. Robotnicy tamże się znajdujący, leśnego zaczepili a gdy ten zaczął się bronić, strzelba puściła i robotnik Karol St. padł nieżywy. Właściciel Steinborn w Osinach znalazł niedawno na swem polu znaczny kawał bursztynu. W skutek tego kopie dalej, szukając tej stwardniałej żywicy.
Pielgrzym rocznik 1885 nr.72.

„Wisło moja, Wisło stara”

A ty nasza rzeko, co tak bolesnych doczekałaś

się czasów, że lud, który cię tak

gorąco pokochał, jęczy w wiekowej niedoli,

„Płyń Wisło do morza

I pytaj się w świecie:

Czy to wola Boża,

Że nas jarzmo gniecie?”

To pewna, w to nie wierzyć byłoby grzechem,

że lepsza przyszłość przed nami; tak,

mądra ty rzeko jeszcze kiedyś świetniejszych

dożyjesz chwil, gdzie lud polski z pieśnią

swobody na ustach rzucać wianki będzie na

twe fale i palić ognie świętojańskie

na nadbrzeżnych twoich wzgórzach!

Chociaż my tego nie doczekamy może,

To ty zobaczysz nieomylnie lepszą dole naszej

Ojczyzny! Życzymy ci tego serdecznie!

Ludwik Łączkowski
Pielgrzym rocznik 1881 nr.137

Jesteśmy pokoleniem, które doczekało tych chwil…

Wyszukał i spisał
Mariusz Zimny

[Agnieszka Dąbrowska]

Mariusz – jestem pełna podziwu… wielkie dzięki, to na prawdę świetny materiał!

[Author]

Posts